Powrót do wszystkich artykułówRok 2023 upłynie pod znakiem zmian w kodeksie postępowania cywilnego. W dniu 9 marca 2023 roku Sejm uchwalił obszerną nowelizację, która ma być uzupełnieniem oraz poprawieniem części zmian dokonanych już poprzednią nowelizacją z dnia 4 lipca 2019 roku likwidującą przede wszystkim fikcję doręczeń. Zakres uchwalonych zmian jest bardzo szeroki.
Nowelizacja wprowadza m.in. nowe zasady doręczeń komorniczych w postępowaniu cywilnym.
Regulujący te kwestie art. 1391 k.p.c. w obecnym brzemieniu ustawy, stanowi, iż w razie niemożności doręczenia pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę obrony praw pozwanego, gdy w sprawie nie doręczono mu wcześniej skutecznie żadnego pisma, stosuje się tzw. podwójne awizo. W przypadku zaś, gdy mimo podwójnego awizowania pozwany nie odebrał odpisu pozwu sąd zwraca odpis pisma powodowi zobowiązując go do doręczenia pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika w terminie dwóch miesięcy. Art. 1391 k.p.c. wskutek najnowszej nowelizacji z 2023 roku ulegnie znaczącym zmianom dotyczącym trybu doręczeń pozwu lub pism pozwanemu przez powoda. Po pierwsze doprecyzowane zostanie, iż artykuł ten odnosić się będzie jedynie do osób fizycznych. Nadto do art. 1391 k.p.c. dodany zostanie także §11 stanowiący, iż obowiązku doręczeń komorniczych nie stosuje się, jeżeli pomimo nieodebrania przez adresata korespondencji aktualność wskazanego w pozwie adresu pozwanego nie budzi wątpliwości. Taka sytuacja może mieć miejsce chociażby w przypadku, gdy adres pozwanego jest znany sądowi z urzędu, np. ze względu na inne toczące się przed sądem postępowania.
Ponadto modyfikacji ulegnie także §2 który stanowić będzie, iż powód w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia mu zobowiązania do doręczenia komorniczego składa do akt potwierdzenie:
- doręczenia korespondencji pozwanemu za pośrednictwem komornika
albo
- zwraca korespondencję wraz z dowodem na piśmie, że pozwany zamieszkuje pod adresem wskazanym w pozwie.
W drugim z wymienionych powyżej przypadków, gdy powód dowodem na piśmie wykaże, że pozwany zamieszkuje pod adresem wskazanym w pozwie, zgodnie z §3, korespondencję przesłaną przez podwójne awizo uważa się za doręczoną. Co ważne, późniejsze doręczenie tej korespondencji przez komornika na ten sam adres nie powoduje ponownego rozpoczęcia biegu terminów, które ustawa wiąże z doręczeniem – ma więc charakter jedynie informacyjny.
W tym miejscu warto dodać, iż jedną z formalnych dróg uzyskania adresu zameldowania pozwanego jest złożenie wniosku o te dane z rejestru PESEL. Dane adresowe zgodnie z Ustawą z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności udostępnia się osobom oraz jednostkom organizacyjnym, jeżeli wykażą w tym interes prawny (Ustawa z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności, Dz.U. z 2022 poz. 1191 z późn. zm.). Zgodnie zaś z Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 września 2022 r., VII SA/Wa 1378/22, osoba ubiegając się o udostępnienie danych za zbiorów meldunkowych (adresu zameldowania) ma w tym interes prawny dopiero po wytoczeniu powództwa przed sądem powszechnym i to dodatkowo w sytuacji, gdy sąd powszechny zobowiąże powoda do podania adresu zamieszkania pozwanego, gdyż dopiero wtedy dochodzi do konkretyzacji, aktualizacji i urealnienia się takiego interesu prawnego.
W przypadku bezskutecznego upływu dwumiesięcznego terminu na doręczenie korespondencji lub przedstawienie dowodu na piśmie, że pozwany zamieszkuje pod wskazanym adresem, Sąd może zawiesić postępowanie z urzędu.
Ponadto, wskazać należy, iż w przypadku niemożności ustalenia adresu ani doręczenia pisma przez komornika, istnieje również możliwość ustanowienia kuratora (tylko dla osoby fizycznej) na podstawie art. 143 k.p.c. Takie rozwiązanie umożliwia więc powodowi uzyskanie tytułu wykonawczego, nawet w przypadku kiedy nie jest mu znane miejsce pobytu pozwanego. Wiąże się to jednak także z dodatkowymi kosztami spowodowanymi m.in. wynagrodzeniem kuratora. Nadto, w takim przypadku istnieją również wątpliwości co do powodzenia egzekucji. Nowelizacja wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2023 r.
Justyna Nowak i Alicja Ejchart
