Powrót do wszystkich artykułówSprawa, na podstawie której SN wydał Uchwałę III UZP 8/23 dotyczyła spółki z o.o. z dwoma wspólnikami, z których jeden miał w niej 99 % udziałów. Zgodnie z literalnym brzmieniem ww. przepisu, wspólnicy takiej spółki nie powinni podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, gdyż składkę opłacać winien jedynie wspólnik działający jednoosobowo.
W przedmiotowej sprawie ZUS uznał jednak, iż posiadany przez jednego ze wspólników jedynie 1% udziałów to wartość iluzoryczna i zbyt mała, aby można spółkę można było traktować spółkę jako wieloosobową. Co za tym idzie, według ZUS, osoba posiadająca 99% udziałów w spółce powinna być traktowana jako wspólnik spółki jednoosobowej, a tym samym powinna ona podlegać ubezpieczeniom społecznym.
Od decyzji ZUS wniesiono odwołanie do sądu. Gdy sprawa trafiła do Sądu Apelacyjnego w Lublinie powziął on wątpliwości interpretacyjne i skierował pytanie prawne do Sądu Najwyższego.
Sąd Najwyższy po zbadaniu sprawy, podjął zaś Uchwałę III UZP 8/23, w której nie zgodził się ze stanowiskiem ZUS oraz uznał, że wspólnik dwuosobowej spółki z o.o. posiadający 99 % udziałów nie podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej. Decyzja ta stanowi istotne rozstrzygnięcie, które stanowi odejście od dotychczasowej linii orzeczniczej oraz wprowadza klarowność w kwestii obowiązków ubezpieczeniowych dla wspólników spółek z o.o. posiadających dominujący udział w kapitale zakładowym.
W praktyce oznacza to, że skoro wspólnik dwuosobowej spółki z o.o. posiadający 1% udziału w jej kapitale zakładowym nie powinien być traktowany przez ZUS jako wspólnik iluzoryczny, to tym bardziej nie powinno tak być w sytuacji, gdy pomiędzy wspólnikami istnieją większe dysproporcje w zakresie posiadanych udziałów (np. gdy jeden z nich ma 90% udziałów w kapitale zakładowym, a drugi 10%). Jest to istotne dla wielu przedsiębiorców, którzy funkcjonują w tej formie prawnej, ponieważ pozwala to na ograniczenie kosztów prowadzenia działalności oraz klarowne określenie zobowiązań ubezpieczeniowych.
Należy jednak zaznaczyć, iż Uchwała SN nie ma mocy zasady prawnej i nie jest wiążąca dla sądów powszechnych. Warto jednak podkreślić, że może ona stanowić podstawę dla przyszłych spraw, w których będą pojawiać się podobne wątpliwości interpretacyjne dotyczące obowiązków ubezpieczeniowych w kontekście tejże formy prowadzenia działalności gospodarczej, co skutkować zaś będzie utrwaleniem linii orzeczniczej. Jednocześnie Uchwała III UZP 8/23 stanowi wyraźne wytyczne dla organów ubezpieczeniowych oraz jest istotnym orzeczeniem, które z pewnością znacząco wpłynie na praktykę prawną w Polsce.
Autorki: Alicja Ejchart oraz r. pr. Justyna Nowak
