Powrót do wszystkich artykułówUstawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane nie określa jednoznacznej definicji pojęcia samowoli budowlanej. Jednakże, z treści przepisów prawa budowlanego można ustalić, iż o samowoli budowlanej można mówić w sytuacji wybudowania obiektu budowlanego lub jego części bez wymaganej przez organy nadzoru budowlanego decyzji o pozwoleniu na budowę, bez wymaganego zgłoszenia lub pomimo wniesienia przez organ sprzeciwu do zgłoszenia.
W dniu 19 września 2020 r. weszła w życie nowelizacja prawa budowlanego, która wprowadziła między innymi ważną zmianę w przepisach karnych, a mianowicie uchyliła art. 90 ustawy Prawo budowlane, który przewidywał odpowiedzialność karną za samowolę budowlaną. Przed wejściem w życie wspomnianej nowelizacji, przewidziana była kara grzywny, kara ograniczenia wolności, jak również kara pozbawienia wolności do lat dwóch.
Ustawa z dnia 13 lutego 2020 r. częściowo zdepenalizowała naruszenia przepisów prawa budowlanego. Art. 1 pkt 58) ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw uchylił ww. art. 90 Prawa budowlanego, ale równocześnie poprzez art. 1 pkt 59 lit. b dodano do art. 93 Prawa budowlanego pkt 13, który stanowi, że kto w przypadkach określonych w art. 48 ust. 1, art. 50 ust. 1 pkt 1 lub 2 wykonuje roboty budowlane, podlega wyłącznie karze grzywny.
Ustawodawca poprzez nowelizację, ze względu na niską szkodliwość społeczną czynu, jakim jest samowola budowlana zmienił jego kwalifikację prawną. Aktualnie samowola nie jest już przestępstwem, a jedynie wykroczeniem. Oznacza to, że maksymalna przewidywana kara grzywny również uległa obniżeniu. Zgodnie bowiem z art. 24 § 1 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 281 z późn. zm.) grzywnę wymierza się w wysokości od 20 do 5000 złotych.
Podsumowując, wyżej opisana zmiana przepisów prawa budowlanego znacznie poprawiła sytuację osób popełniających czyn zabroniony jakim jest samowola budowlana. Degradacja kwalifikacji czynu do wykroczenia, pozwala uniknąć kary ograniczenia jak i pozbawienia wolności, a wysokość możliwej kary grzywny została obniżona do maksymalnej kwoty 5000 zł.
