Poznań: + 48 61 22 23 997        Warszawa: + 48 22 506 52 42
Sommerrey & Partners Sommerrey & Partners
   Powrót do wszystkich artykułów

Nowelizacja KKS – surowsze kary dla podatników za uchybienia karnoskarbowe

10 stycznia 2019 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się zgłoszony przez Ministra Sprawiedliwości projekt ustawy nowelizującej Kodeks karny skarbowy. W uzasadnieniu projektu autor wskazał na konieczność dostosowania prawnokarnych regulacji do zmieniających się realiów, za którymi ustawa – ostatni raz kompleksowo nowelizowana ponad 10 lat temu, bo w 2005 roku – jego zdaniem nie nadąża.

26 stycznia 2019

10 stycznia 2019 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się zgłoszony przez Ministra Sprawiedliwości projekt ustawy nowelizującej Kodeks karny skarbowy. W uzasadnieniu projektu autor wskazał na konieczność dostosowania prawnokarnych regulacji do zmieniających się realiów, za którymi ustawa – ostatni raz kompleksowo nowelizowana ponad 10 lat temu, bo w 2005 roku – jego zdaniem nie nadąża.

Najważniejsze proponowane przez Ministerstwo zmiany dotyczą możliwości skorzystania przez podatnika z instytucji czynnego żalu, rozszerzenia zakresu odpowiedzialności posiłkowej, a także terminów przedawnienia przestępstw i wykroczeń skarbowych. Projektowane przepisy będą miały wpływ również na wysokość orzekanych kar – zakładają bowiem podniesienie najniższej liczby stawek dziennych grzywny wymierzanej za przestępstwa skarbowe oraz redefiniują znamiona ilościowe, odnoszące się do wartości uszczuplonej należności publicznoprawnej, co ma wpływ na przyjętą kwalifikację prawną i w konsekwencji na wymiar orzeczonej kary.

 

Czynny żal nie dla każdego

Omawiając proponowane przez Ministerstwo zmiany, w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na projekt przepisów dotyczących możliwości skorzystania przez podatnika z uregulowanej w art. 16 k.k.s. instytucji czynnego żalu. Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów, podatnik traci możliwość skorzystania z czynnego żalu m.in. wtedy, gdy organ ścigania podejmie czynności służbowe, polegające w szczególności na przeszukaniu, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. Ministerstwo proponuje zmianę, która uniemożliwi podatnikowi skorzystanie z czynnego żalu, gdy czynności służbowe podejmie w stosunku do niego jakikolwiek uprawniony organ, a nie tylko organ ścigania.

 

Rozszerzenie odpowiedzialności posiłkowej

Istotną zmianę Ministerstwo proponuje również w zakresie odpowiedzialności innego podmiotu za czyn zabroniony popełniony przez sprawcę. Projektowana treść art. 24 § 5 k.k.s. nakłada na odpowiedzialnego posiłkowo obowiązek zwrotu nie tylko uzyskanej korzyści majątkowej, ale również jej równowartości.
W ocenie MS ma to zapobiec sytuacjom, w których podmiot taki uniknie odpowiedzialności wyłącznie przez to, że osiągnięta przez niego korzyść majątkowa została już skonsumowana.

 

Dłuższe okresy przedawnienia karalności

Duże zmiany miałyby dotknąć również instytucji przedawnienia. Po pierwsze, Ministerstwo chce uchylenia obecnie obowiązującego przepisu art. 44 § 2 k.k.s., zgodnie z którym karalność przestępstwa skarbowego, polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej następuje m.in. wówczas, gdy nastąpiło przedawnienie tej należności. Oznacza to, że na gruncie nowych przepisów możliwe będzie pociągnięcie do odpowiedzialności karnej m. in. za niezapłacenie podatku w sytuacji, gdy samo zobowiązanie podatkowe uległo przedawnieniu.

Proponowane zmiany przewidują nadto wydłużenie terminów przedawnienia karalności przestępstw skarbowych. Obecnie okresy przedawnienia wynoszą odpowiednio 5 lat – gdy przestępstwo zagrożone jest karą grzywny, ograniczenia wolności i pozbawienia wolności do lat 3 oraz 10 lat – gdy przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata. Okresy te, na gruncie aktualnych przepisów, ulegają wydłużeniu odpowiednio o 5 i 10 lat, jeżeli w okresie biegu przedawnienia wszczęto postępowanie przeciwko sprawcy.  Po wejściu w życie proponowanych przepisów, dla wydłużenia okresu przedawnienia o 10 lat w każdym  z wymienionych wyżej przypadków wystarczające będzie wszczęcie postępowania w sprawie.

Ministerstwo chce też wydłużenia okresu przedawnienia karalności wykroczeń skarbowych z jednego roku do 2 lat od ich popełnienia. Tu, podobnie jak przy przestępstwach skarbowych, możliwe jest wydłużenie tego okresu o kolejne dwa lata, jeżeli w czasie biegu przedawnienia zostanie wszczęte postępowanie w sprawie, a nie – jak dotychczas – przeciwko osobie.

 

Zmiany w zakresie wymiaru kary

Zmianie mają ulec również przepisy związane z wymiarem kary za przestępstwa i wykroczenia skarbowe.
W przypadku przestępstw, podniesiona ma zostać minimalna liczba stawek dziennych, którą sąd określa wymierzając karę grzywny. Obecnie najmniejsza liczba stawek dziennych wynosi 10, natomiast nowe regulacje mają podnieść ten próg do 20, a więc aż o sto procent. Jednocześnie autor projektu chce zmniejszenia dolnej granicy wymiaru kary grzywny za wykroczenie skarbowe. Przypomnieć należy, że wykroczenie skarbowe zagrożone jest karą grzywny wymierzoną kwotowo. Na gruncie nowych przepisów, karę tę można będzie wymierzyć w granicach od 1/20 (a nie, jak obecnie, 1/10) do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.

Projektodawca chce również zmiany górnej granicy kary grzywny, którą można nałożyć w postępowaniu mandatowym. Obecnie ukaranie mandatem karnym możliwe jest w przypadku grzywny w granicach nieprzekraczających podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia – możliwość stosowania mandatów była zatem dość ograniczona. Po zmianie przepisów możliwe będzie nałożenie mandatem karnym grzywny
w wysokości nieprzekraczającej pięciokrotności minimalnego wynagrodzenia. Projektowane rozwiązanie ma na celu umożliwienie objęcia postępowaniem mandatowym większej liczby sprawców wykroczeń skarbowych, co ma przełożyć się na zmniejszenie obciążenia sądów.

Zmianie mają ulec nadto przepisy dotyczące kary łącznej. Na gruncie nowych regulacji możliwe będzie orzeczenie kary łącznej 20 lat pozbawienia wolności (obecnie maksymalnie 15 lat) i kary łącznej 2 lat ograniczenia wolności (obecnie maksymalnie 18 miesięcy). Widoczna jest tu tendencja zmierzająca
do ujednolicenia przepisów obowiązujących na gruncie Kodeksu karnego i Kodeksu karnego skarbowego.

 

Mniejsze kwoty, większa odpowiedzialność

Istotna zmiana dotyczyć ma tzw. znamion ilościowych odnoszących się do wartości uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej. Chodzi tu o znamiona zdefiniowane w art. 53 § 14, 15 i 16 k.k.s. Projektowane zmiany zakładają obniżenie „małej wartości” z 200-krotności do 100-krotności minimalnego wynagrodzenia, obniżenie „dużej wartości” z 500-krotności do 300-krotności minimalnego wynagrodzenia
i obniżenie „wielkiej wartości” z 1000-krotności do 500-krotności minimalnego wynagrodzenia. Znamiona ilościowe są często znamionami kwalifikującymi, a więc mają wpływ na wyższą karalność danego czynu zabronionego. Ich obniżenie będzie zatem miało wpływ na surowość kary orzeczonej za przestępstwo skarbowe.

 

Cele nowelizacji

Znowelizowane mają zostać również przepisy części szczególnej k.k.s., w tym dotyczące przestępstw hazardowych, a także przepisy proceduralne. Projektowane zmiany w ocenie Ministra Sprawiedliwości mają przysłużyć się uszczelnieniu systemu podatkowego, zwiększeniu skuteczności egzekucji danin publicznoprawnych należnych Skarbowi Państwa oraz usprawnieniu prowadzonych postępowań, a następnie wykonania orzeczonych kar. Według autora projektu, proponowane zmiany wyrażają ideę pierwszeństwa zasady egzekucji nad represją, co jednak budzi wśród przedsiębiorców uzasadnione wątpliwości.

Projekt ustawy znajduje się obecnie w fazie opiniowania. Jego pełna treść dostępna jest na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji.



Może Cię zainteresować również:
Rewolucja w postępowaniu cywilnym
Kolejny korzystny wyrok dla frankowiczów
Siła głosu współwłaścicieli lokalu we wspólnocie mieszkaniowej

Kontakt z ekspertem
×

Jeśli potrzebujesz wsparcia ekspertów, wypełnij poniższy formularz kontaktowy

Zobacz wszystkich ekspertów
pl   en