Powrót do wszystkich artykułówPomimo upływu lat oraz sukcesywnego podnoszenia się świadomości społecznej problem odpowiedzialności za szkody wyrządzone wskutek pogryzienia przez psa nie traci na aktualności. W niniejszym artykule postaramy się przybliżyć Państwu to zagadnienie oraz wskazać roszczenia, które mogą Państwo kierować do osób odpowiedzialnych za tego typu zdarzenie.
Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek pogryzienia przez psa
Zgodnie z przepisem art. 431 § 1 k.c. kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, obowiązany jest do naprawienia wyrządzonej przez nie szkody niezależnie od tego, czy było pod jego nadzorem, czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że ani on, ani osoba, za którą ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy.
Jak wynika z przytoczonego przepisu, osobą odpowiedzialną za szkodę będzie najczęściej właściciel zwierzęcia bądź osoba, która zachowuje się jak właściciel – na przykład karmi zwierzę, zapewnia mu schronienie, chociaż formalnie zwierzęcia tego nie kupiła ani nie zaadoptowała. Właścicielem psa może niekiedy być również osoba prawna – na przykład spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Za sprawcę szkody odpowiadać może również ubezpieczyciel, jeśli sprawca objęty jest ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej.
Odpowiedzialność w przypadku pogryzienia przez psa rolnika
W tym miejscu wskazać należy, iż do niedawna ubezpieczyciele oraz znaczna część polskich sądów stali na stanowisku, iż w przypadku pogryzienia przez psa pilnującego obejścia w gospodarstwie rolnym nie można domagać się spełnienia opisanych powyżej roszczeń przez ubezpieczyciela, u którego rolnik wykupił obowiązkowe ubezpieczenie OC rolników. Zgodnie z przepisem art. 50 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.2016.2060 t.j. z dnia 2016.12.19) odszkodowanie z ubezpieczenia OC rolników przysługuje, jeżeli rolnik, osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub osoba pracująca w jego gospodarstwie rolnym, są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z posiadaniem przez rolnika tego gospodarstwa rolnego szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.
Ubezpieczyciele oraz znaczna część polskich sądów stali w tym przypadku na stanowisku, że pogryzienie przez psa pilnującego obejścia w gospodarstwie rolnym nie może stanowić „szkody związanej z posiadaniem gospodarstwa rolnego” ze względu na fakt, iż na gruncie przepisów Ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz.U.2007.133.921) pies – o ile nie pełni funkcji psa pasterskiego, bądź nie jest składnikiem hodowli psów – nie jest uznawany za zwierzę gospodarskie.
W związku z rosnącą liczbą wypadków z udziałem psów gospodarskich (pogryzień, wypadków samochodowych) oraz wspomnianą wyżej niechęcią ubezpieczycieli do pokrywania roszczeń poszkodowanych z ubezpieczenia OC rolników, Rzecznik Finansowy złożył w grudniu ubiegłego roku wniosek do Sądu Najwyższego o wydanie uchwały w tym przedmiocie.
Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 20 czerwca 2017 r. o sygnaturze akt III CZP 114/16 ostatecznie rozwiązał ten problem wydając rozstrzygnięcie korzystne dla poszkodowanych oraz rolników. W sentencji orzeczenia Sąd stwierdził, że „przepis art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych ma zastosowanie do szkód wyrządzonych przez psa wykorzystywanego przez rolnika użytkowo w gospodarstwie rolnym”.
Uchwała Sądu Najwyższego ostatecznie potwierdziła, iż w przypadku pogryzienia bądź szkody wywołanej innym działaniem psa będącego własnością rolnika, poszkodowany może domagać się wypłaty odszkodowania z ubezpieczenia OC rolnika co znacząco poszerza możliwości zaspokojenia wynikających z tego tytułu roszczeń.
Roszczenia przysługujące osobie poszkodowanej
Roszczenia przysługujące osobie, która została zaatakowana przez psa zasadniczo podzielić można na odszkodowanie oraz zadośćuczynienie.
Zadośćuczynienie związane jest z rekompensatą za szkodę niematerialną taką jak krzywda i cierpienie związane z utratą zdrowia. Odszkodowanie przysługuje natomiast za szkody materialne takie jak zniszczenie odzieży bądź innych przedmiotów np. zegarka, biżuterii czy telefonu komórkowego. Pogryziony przez psa może dodatkowo żądać zapłaty kwoty niezbędnej dla przeprowadzenia procesu leczenia (na przykład operacji plastycznej mającej na celu usunięcie blizn), zwrotu poniesionych dotychczas kosztów leczenia oraz kosztów dojazdów do placówek medycznych.
W wypadku, gdyby obrażenia okazały się na tyle poważne, że spowodowałyby u pogryzionego zwiększenie jego potrzeb w przyszłości, na przykład konieczność pozostawania pod stałą opieką lekarską bądź przyjmowania leków, zasadne może być również dochodzenie comiesięcznej renty.
