Powrót do wszystkich artykułówNowelizacja Kodeksu spółek handlowych (dalej: „k.s.h.”), która wejdzie w życie z dniem 13 października 2022 r. rozszerza katalog przestępstw wykluczających możliwość pełnienia funkcji członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatora i prokurenta w spółkach handlowych.
Dotychczas, zgodnie z przepisem art. 18 § 2 k.s.h., nie może być członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatorem i prokurentem osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa określone w rozdziałach XXXIII-XXXVII Kodeksu karnego (dalej: „k.k.”) oraz w art. 587, art. 590 i art. 591 ustawy, tj.:
- art. 587 k.s.h. – przestępstwa ogłaszania nieprawdziwych danych o funkcjonowaniu spółki lub przedstawiania nieprawdziwych danych władzom spółki, władzom państwowym lub osobie powołanej do rewizji (np. biegłemu rewidentowi);
- art. 590 k.s.h. – przestępstwa umożliwiania bezprawnego głosowania na walnym zgromadzeniu lub bezprawnego wykonywania praw mniejszości (dotyczy spółki akcyjnej);
- art. 591 k.s.h. – przestępstwa posłużenia się fałszywymi dokumentami przy głosowaniu na walnym zgromadzeniu lub wykonywaniu praw mniejszości (dotyczy spółki akcyjnej);
- rozdział XXXIII k.k. – przestępstwa przeciwko ochronie informacji;
- rozdział XXXIV k.k. – przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów;
- rozdział XXXV k.k. – przestępstwa przeciwko mieniu;
- rozdział XXXVI k.k. – przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu i interesom majątkowym w obrocie cywilnoprawnym;
- rozdział XXXVII k.k. – przestępstwa przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi.
Od czasu wejścia w życie nowelizacji, katalog przestępstw uniemożliwiających pełnienie wspomnianych funkcji w spółkach prawa handlowego zostanie rozszerzony o następujące przepisy:
- art. 5871 k.s.h. – przestępstwa naruszenia obowiązków informacyjnych wobec rady nadzorczej, tj. nieprzekazywania informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień w terminie lub niezgodnych ze stanem faktycznym; zatajanie istotnych danych;
- art. 5872 k.s.h. – przestępstwa naruszenia obowiązków wobec doradcy rady nadzorczej, tj. brak zapewnienia mu dostępu do dokumentów, nie udzielenie żądanych informacji, przekazywanie informacji niezgodnie ze stanem faktycznym; zatajanie istotnych danych;
- art. 228 k.k. – sprzedajność pełniącego funkcję publiczną;
- art. 229 k.k. – przekupstwo;
- art. 230 k.k. – płatna protekcja bierna;
- art. 230a k.k. – płatna protekcja czynna;
- art. 231 k.k. – nadużycie uprawnień przez funkcjonariusza publicznego lub niedopełnienie obowiązków;
Zakaz pełnienia funkcji ustaje z upływem piątego roku od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego, chyba że wcześniej nastąpiło zatarcie skazania.
Ponadto, na podstawie ustawy z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 807):
- Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego, udzieli niezwłocznie, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego sądom rejestrowym informacji o osobach, do których stosuje się przepis art. 18 § 2 k.s.h. (w znowelizowanym brzmieniu), skazanych za przestępstwa określone w art. 228–231 k.k., wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy;
- Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego, po otrzymaniu danych z Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego, niezwłocznie, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, przekaże sądom rejestrowym informacje o osobach wpisanych przed dniem 1 października 2018 r. do Krajowego Rejestru Sądowego jako prokurenci spółek handlowych, skazanych za przestępstwa wymienione w art. 18 § 2 k.s.h.;
- do osób, które przed dniem wejścia w życie znowelizowanej ustawy rozpoczęły pełnienie funkcji określonych w art. 18 § 2 k.s.h., stosuje się nowe przepisy.
Na marginesie warto dodać, że zakaz, o którym mowa powyżej dotyczy również członka zarządu spółki partnerskiej oraz członka rady nadzorczej spółki komandytowo-akcyjnej.
Reasumując, aby uniknąć negatywnych skutków związanych z kontrolą sądu rejestrowego w zakresie karalności osób pełniących ww. funkcje w spółkach prawa handlowego, warto samodzielnie zweryfikować, czy osoby te nie zostały skazane, w szczególności za nowo dodane przestępstwa stypizowane w art. 587-5872 k.s.h. oraz art. 228-231 k.k. Działania takie pozwolą uniknąć przede wszystkim zarzutu braku skuteczności powołania danej osoby jako członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatora bądź prokurenta. W tym celu należy uzyskać zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego. Szczegółowe informacje znajdują się na serwisie RP pod linkiem:
https://www.gov.pl/web/gov/uzyskaj-zaswiadczenie-z-krajowego-rejestru-karnego
Jeżeli osoba pełniąca funkcję członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatora lub prokurenta zostanie skazana prawomocnym wyrokiem za ww. przestępstwo w trakcie trwania kadencji, jej mandat wygaśnie z mocy prawa, co będzie skutkować jednocześnie wykreśleniem z rejestru przedsiębiorców KRS.
