Powrót do wszystkich artykułówInwazja Rosji na Ukrainę mobilizuje Polaków do solidarnej pomocy naszym wschodnim sąsiadom. W obliczu wojny, wielu ludzi z Ukrainy poszukuje schronienia, a także pracy w naszym kraju. Dlatego jeżeli jesteś pracodawcą i chcesz okazać swoje wsparcie i pomoc poprzez zatrudnienie obywatela Ukrainy, w niniejszym wpisie informujemy na co należy zwrócić uwagę przy zatrudnieniu pracownika zza wschodniej granicy.
Po pierwsze pracodawca – jako podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi – ma obowiązek:
- sprawdzenia, czy cudzoziemiec posiada ważny tytuł pobytowy uprawniający go do wykonywania pracy,
- przechowywania kopii tego dokumentu pobytowego przez cały okres wykonywania pracy przez cudzoziemca.
Tytułem pobytowym uprawniającym do wykonywania pracy w Polsce jest m.in.: paszport biometryczny uprawniający do przekroczenia granicy w ramach ruchu bezwizowego, wiza krajowa lub wiza Schengen wydana przez polski organ, zezwolenie na pobyt, posiadanie statusu uchodźcy lub uzyskanej innej formy ochrony. Szczegółowa lista znajduje się w art. 87 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Legalny pobyt obywateli Ukrainy, którzy wjechali na podstawie paszportu lub dokumentu wydanego przez inne państwo Schengen, trwa 90 dni (w ciągu kolejnych 180 dni co oznacza, że jeżeli w ostatnim czasie osoba była na terytorium PL to ten okres może być krótszy). W przypadku wizy wydanej przez polski organ taki pobyt jest legalny zgodnie z terminem jej ważności i okresem pobytu, który w niej wskazano.
Informację o legalności pobytu w Polsce można znaleźć na stronie Krajowej Izby Radców prawnych: https://kirp.pl/informacje-prawne-dla-obywateli-ukrainy-poszukujacych-mozliwosci-wjazdu-i-pobytu-w-polsce/
Na chwilę obecną, aby zatrudnić legalnie obywatela Ukrainy należy uzyskać dla niego jeden z poniżej wymienionych dokumentów tj. zezwolenie na pracę lub oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy. Oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy można uzyskać w Powiatowym Urzędzie Pracy w terminie 7 dni na okres do 24 miesięcy. Natomiast zezwolenie na pracę można uzyskać u właściwego Wojewody w terminie ok. 30 dni na okres do 3 lat.
Dodatkowo warto zwrócić uwagę, że osoby posiadające ważną Kartę Polaka mogą pracować w RP bez zezwolenia na pracę. Ponadto, jeżeli cudzoziemiec korzysta w Polsce m.in. ze statusu uchodźcy, ochrony czasowej, azylu, zgody na pobyt ze względów humanitarnych, to pracodawca jest zwolniony z obowiązku uzyskania dla niego zezwolenia na pracę. Co do zasady, w okresie ubiegania się o status uchodźcy (lub inny szczególny tytuł pobytowy), cudzoziemiec nie może wykonywać pracy, podobnie cudzoziemiec przebywający w Polsce na podstawie zezwolenie na wjazd na terytorium RP ze szczególnych względów wydanego na 15 dni przez komendanta Straży Granicznej.
W razie wątpliwości co do legalności zatrudnienia warto zawczasu skonsultować konkretny przypadek z osobami zajmującymi się tymi kwestiami by uniknąć sobie i cudzoziemcowi kłopotów i nieporozumień w przyszłości. Pomoc można uzyskać w wielu kancelaria prawnych, pomoc jest też organizowana bezpośrednio przez samorządy zawodowe radów prawnych i adwokatów.
Póki co najszybszym i najprostszym sposobem legalnego zatrudnienia obywatela Ukrainy mającego paszport biometryczny lub wizę jest wykorzystanie instytucji „Oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi”
- Pierwszym krokiem jaki należy podjąć chcąc zatrudnić pracownika z Ukrainy jest złożenie w powiatowym Urzędzie Pracy oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Przedmiotowe oświadczenie można złożyć w formie papierowej lub elektronicznej, po spełnieniu niżej wymienionych warunków:
- cudzoziemiec, którego chcemy zatrudnić powinien posiadać obywatelstwo ukraińskie (ewentualne obywatelstwo kraju, do którego zastosowanie ma ta instytucja prawna),
- okres wykonywania pracy przez cudzoziemca określony w złożonym oświadczeniu nie powinien być dłuższy niż 24 miesiące i jednocześnie przez cały okres pobyt w kraju musi być legalny,
- dzień rozpoczęcia pracy wskazany w złożonym oświadczeniu powinien nastąpić nie później niż 6 miesięcy od dnia złożenia oświadczenia,
- wysokość wynagrodzenia cudzoziemca nie powinna być niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku,
- prace, które będzie wykonywał cudzoziemiec, nie są pracami sezonowymi, na które trzeba uzyskać zezwolenie.
Złożenie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi jest odpłatne, a wysokość opłaty wynosi 30 zł.
Jeżeli sprawa nie wymaga postępowania wyjaśniającego, powiatowy urząd pracy dokonuje wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń nie później niż w terminie 7 dni roboczych od dnia otrzymania oświadczenia. Natomiast, gdy pracownik urzędu stwierdzi braki lub nieścisłości w dokumentacji, postępowanie w sprawie zostaje wydłużone do 30 dni, a składający oświadczenie zostaje wezwany do uzupełnienia dokumentacji lub wyjaśnienia wątpliwości.
Dokonanie przez urząd wpisu do ewidencji oświadczeń jest niezbędne by cudzoziemiec mógł legalnie być zatrudniony na terytorium Polski.
- Kolejnym krokiem na drodze do zatrudnienia pracownika zza wschodniej granicy jest zawarcie z cudzoziemcem pisemnej umowy, która uwzględni warunki zawarte w oświadczeniu o powierzeniu pracy, a także poinformowanie właściwego powiatowego urzędu pracy o podjęciu pracy przez cudzoziemca w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy określonej w ewidencji oświadczeń. Co więcej pracodawca ma również obowiązek zgłoszenia nowego pracownika do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego.
- Finalnie cudzoziemiec może rozpocząć pracę od dnia określonego przez pracodawcę w oświadczeniu, który to wyznacza tym samym początek okresu powierzenia cudzoziemcowi wykonywania pracy. Należy jednak mieć na uwadze, iż wskazana data rozpoczęcia pracy nie może być późniejsza niż 6 miesięcy od dnia złożenia oświadczenia.
Miejmy nadzieję, że zgodnie z zapowiedziami Minister Rodziny i Polityki Społecznej Marleny Maląg z dnia 1 marca 2022 roku – Procedury przy zatrudnianiu obywateli Ukrainy w Polsce zostaną w najbliższej przyszłości maksymalnie uproszczone. Obywatele Ukrainy, których pobyt został uznany za legalny, będą mieli swobodny dostęp do polskiego rynku pracy.
Proponowane przez rząd ułatwienia dotyczące legalizacji pobytu na terenie Polski obywateli Ukrainy jaki i podjęcia przez nich zatrudnienia mają polegać na tym, iż każda osoba przekraczająca granicę otrzyma w paszporcie pieczątkę poświadczającą wjazd do Polski. Poprzez osiągnięcie pieczątki, legalnie pozwalającej na przebywanie na terytorium RP, Ukraińcy będą mieli dostęp do rynku pracy. Po wjeździe do Polski i zalegalizowaniu pobytu, zainteresowany pracodawca będzie musiał tylko poinformować urząd pracy, że zatrudnia taką osobę. Należy podkreślić, że są to póki co jednak zapowiedzi więc nie wiadomo jak faktycznie kwestia ta zostanie rozwiązana.
Jak zapowiedziała Pani Minister Rodziny i Polityki Społecznej, Sejm na kolejnym posiedzeniu zajmie się specustawą dotyczącą obywateli Ukrainy w Polsce, co będzie związane przede wszystkim z otwarciem polskiego rynku pracy dla uchodźców z Ukrainy.
O dalszych zmianach przepisów dotyczących zatrudnienia obywateli Ukrainy, będziemy informować Państwa na bieżąco w kolejnych wpisach na blogu.
Autorzy:
r. pr. Tomasz Fritzkowski
apl. radc. Diana Skrzypczak
