Powrót do wszystkich artykułówPracownicy przenoszący na pracodawcę prawa własności intelektualnej (prawa autorskie i prawa pokrewne) do stworzonych w ramach ich pracy utworów, mają prawo do podwyższonych kosztów uzyskania przychodu ze stosunku pracy. Koszty te wynoszą 50% uzyskanego przychodu. Łączne podwyższone koszty uzyskania przychodu nie mogą w roku podatkowym przekroczyć kwoty stanowiącej granicę pierwszego przedziału skali podatkowej (obecnie 120.000,00 zł). Pozwala to na zapłacenie podatku tylko od połowy przychodu pracownika. Rozwiązanie to dotyczy wyłącznie przychodów uzyskanych z tytułów wymienionych w ustawie, między innymi z programów komputerowych i gier komputerowych. Z tych właśnie przyczyn stosowanie podwyższonych kosztów uzyskania przychodu było atrakcyjne m. in. dla firm zajmujących się tworzeniem programów komputerowych. Pracodawcy mogli zaoferować poszukiwanym na rynku pracownikom wynagrodzenie niższe o część podatku PIT.
W praktyce Krajowa Informacja Skarbowa uzależnia stosowanie tych kosztów od dokładnego wyliczenia wynagrodzenia za pracę twórczą. Pracodawcy próbowali warunek ten spełnić poprzez wprowadzenie szczegółowej ewidencji czasu pracy twórczej. Na jej podstawie określono udział czasu pracy poświęconego na pracę twórczą w ogólnym czasie pracy pracownika. Tak ustaloną proporcję stosowano do obliczenia miesięcznego wynagrodzenia za pracą twórczą. Podejście to przez lata nie spotykało się jednak z akceptacją Krajowej Informacji Skarbowej. Wskazywała ona, że niezbędne jest obliczenie dokładnej wysokości wynagrodzenia za poszczególne utwory (np. interpretacja indywidualna z dnia 26.11.2018 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP3-3.4011.460.2018.2.AK).
Za nieprawidłowe uważano także podejście polegające na wskazywaniu w umowach o pracę jaki procent wynagrodzenia stanowi honorarium za pracę twórczą: „Dodatkowo należy zaznaczyć, iż przez wyodrębnienie honorarium nie można uznać sytuacji, w której płatnik określa je jako określony procent ogólnego czasu pracy pracownika, bądź procent ogólnego wynagrodzenia. Nie można bowiem przyjąć założenia, że na pewno taki właśnie procent wynagrodzenia będzie dotyczyć działalności twórczej. Wobec tego, tylko jednoznaczne określenie wartości honorarium w sprecyzowanej kwocie z tytułu rzeczywiście wykonanej pracy twórczej pozwala na zastosowanie do tak wyliczonej wartości kosztów uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten nie znajdzie zastosowania do wynagrodzenia wyliczonego w sposób hipotetyczny, nawet jeśli będzie ono zbliżone do wartości rzeczywistej.” (interpretacja z dnia 8.10.2018 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0115-KDIT2-1.4011.272.2018.2.MST).
Pogląd ten przez lata akceptowały sądy administracyjne, a sytuacji nie uporządkowała wydana 15 września 2020 roku interpretacja ogólna Ministra Finansów (interpretacja ogólna Nr DD3.8201.1.2018 z dnia 15 września 2020 roku w sprawie zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów do honorarium autorskiego). Utrudniało to stosowanie podwyższonych kosztów uzyskania przychodu przez pracodawców, którzy, jako płatnicy, odpowiadają za prawidłową wysokość podatku PIT od dochodów ze stosunku pracy.
W ostatnich latach nastąpiła zmiana podejścia sądów administracyjnych, którą szczególnie zainteresowane były m. in. firmy programistyczne i tworzące gry komputerowe. Właśnie w sprawie firmy tworzącej gry wypowiedział się ostatnio Naczelny Sąd Administracyjny. W ustnym uzasadnieniu wyroku z dnia 22 lutego 2023 r. (II FSK 1890/20) Sąd uznał kryteria stawiane przez fiskusa za niezasadne. Zdaniem Sądu, pracodawca i pracownik mają swobodę w określaniu wysokości wynagrodzenia za pracę twórczą. Także wówczas, gdy umawiają się na stałą kwotę, niezależną od liczby utworów stworzonych w miesiącu.
Wdrożenie przez pracodawców podwyższonych kosztów uzyskania przychodu wymaga uważnej analizy działalności firmy i charakteru pracy pracowników, a niejednokrotnie – także zmian w umowach o pracę. Jeżeli są Państwo zainteresowani tym zagadnieniem, zapraszamy także do kontaktu z naszymi ekspertami od podatków.
