Powrót do wszystkich artykułówMinisterstwo Finansów zapowiedziało, że kontrole cen transferowych mają być jednym z priorytetów przyjętych na 2016 rok. Na przestrzeni ostatnich miesięcy organy państwowe podjęły szereg inicjatyw związanych z weryfikacją cen ustalanych w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi wyposażając organy podatkowe w odpowiednie uprawnienia i narzędzia pracy.
Uznaliśmy wobec tego, że w ramach przygotowania przedsiębiorców do nadchodzących kontroli, przekażemy im podstawową wiedzę z tego zakresu. Poruszamy tematy związane z weryfikacją cen transferowych, typowaniem podmiotów, które mogą zostać poddane kontroli skarbowej oraz omówieniu dokumentów, które są przedmiotem badania.
Weryfikacja cen transferowych
Weryfikacji cen transferowych dokonują przede wszystkim organy skarbowe podczas przeprowadzanych kontroli skarbowych. Nie mniej jednak, warto zwrócić uwagę, iż cenami transferowymi zajmują się nie tylko organy dokonujące kontroli, lecz również specjalnie powołane do tego zespoły.
Wyspecjalizowany zespół
Od 2014 roku działa Zespół Zadaniowy do Spraw Kontroli Pomiotów Powiązanych. Jego głównym zadaniem jest wsparcie zadań dotyczących zapewnienia sprawnego i skutecznego współdziałania organów podatkowych i kontroli skarbowej w zakresie weryfikacji cen transferowych. Zespół opracowuje zasady analizy i oceny ryzyka nieprawidłowości podatkowych w zakresie cen transferowych, identyfikuje niezbędne narzędzia oraz ustala zasady typowania podmiotów podlegających kontroli. Zespół ekspercki zajmuje się również analizą ustaleń kontrolnych pod kątem problematyki stosowania przepisów dotyczących cen transferowych, obszarów ryzyka cen transakcyjnych oraz wyznaczania kierunków zmian legislacyjnych w zakresie prawa podatkowego.
Centra kompetencyjne
Dodatkowo, przy niektórych urzędach skarbowych, np. w Warszawie, utworzono specjalne centra kompetencyjne. Ich głównym zadaniem jest gromadzenie i analiza danych finansowych podmiotów gospodarczych w celu prowadzenia skutecznej polityki cen transferowych i wykrywania nadużyć. Centra kompetencyjne odpowiedzialne są za typowanie i kierowanie do kontroli przez właściwe miejscowo urzędy kontroli skarbowej podmioty powiązane lub stosujące nieuprawnioną optymalizację podatkową.
Bez wątpienia powyżej wymienione, wyspecjalizowane i wyposażone w odpowiednie narzędzia podmioty są zapowiedzią zwiększonych kontroli skarbowych w nadchodzących latach. Nie będą one jednak losowe. Organy podatkowe mają swoje procedury związane z wyznaczaniem podmiotów, w których przeprowadzane będą kontrole.
Typowanie podmiotów gospodarczych do przeprowadzenia kontroli
Wybór podmiotów gospodarczych, które zostaną poddane kontroli cenom transferowych zostaje przeprowadzony na podstawie złożonej analizy informacji pochodzących z różnych źródeł. Zainteresowanie organów skarbowych budzą przede wszystkich powiązania na płaszczyźnie stosunku pracy, sprawowanych funkcji nadzorczych czy kontrolnych w podmiotach powiązanych.
Uwagę zwraca również skupianie uprawnień zarządczych w rękach tych samych osób lub podmiotów a także istniejące powiązania gospodarcze zarówno na poziomie bezpośrednim jak i pośrednim (powiązania kapitałowe, osobowe, rodzinne). Informacje mogą również pochodzić z przeprowadzonych kontroli krzyżowych.
Wskazanie odpowiednich podmiotów zależy również od informacji i dokumentów zgromadzonych z poprzednich kontroli skarbowych czy z informacji uzyskanych z przeprowadzonych wywiadów skarbowych. Stworzone bazy danych wykorzystywane są do wytypowania podmiotów, które mogą przeprowadzać transakcje handlowe z podmiotami powiązanymi. Informacje o powiązaniach kapitałowych organy skarbowe mogą otrzymywać również z rejestrów sądowych jak np. Krajowy Rejestr Sądowy, w którym ujęte są podmioty gospodarcze.
Organy skarbowe korzystają także z informacji ogólnodostępnych, często przekazywanych przez same podmioty gospodarcze, tj. relacje opublikowane w prasie czy innych mediach elektronicznych oraz zeznaniach podatkowych (ORD-U, CIT-8, sprawozdania finansowe).
Przykładowo, przy zawieraniu transakcji z nierezydentami (gdy podmiot zagraniczny posiada na terytorium Polski przedsiębiorstwo, oddział lub przedstawicielstwo) składając obowiązkowo formularz ORD-U, podmiot gospodarczy przekazuje tym samym informacje o zawieraniu umów, które podlegają badaniu cen transferowym.
Podobnie jest w przypadku składania deklaracji CIT-8. Pozytywne zakreślenie pkt. 24 dotyczącego obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych powoduje automatyczne pozyskanie przez urząd skarbowy informacji o możliwości ich sprawdzenia.
Nieuchronnym sposobem wyboru podmiotów kwalifikujących się do przeprowadzenia kontroli jest charakter prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Przeprowadzona analiza porównawcza wyników podmiotów wchodzących w skład grup powiązanych z wynikami podmiotów niezależnych o zbliżonym charakterze działalności pozwala organom skarbowym określić cenę rynkową i zdecydować o konieczności przeprowadzenia stosowanej kontroli wśród podmiotów wykazujących odmienne wyniki finansowe.
Załóżmy, że organy skarbowe wytypowały już podmiot, który zostanie skontrolowany. Czego taki przedsiębiorca może się spodziewać, co będzie tak naprawdę sprawdzane?
Przedmiot badania
Podczas przeprowadzania kontroli skarbowej organy skarbowe przeprowadzają analizę ustalonych cen transferowych biorąc pod uwagę przede wszystkim:
- treść zawartych umów,
- dokumenty księgowe potwierdzające transakcje (np. faktury),
- zestawienie kont bankowych, które mają potwierdzić faktyczny przepływ środków pomiędzy stronami umowy
- sposób wykonania umowy.
Organ skarbowy bada warunki, w jakich została przeprowadzona konkretna transakcja, kryteria rynkowe, rzetelność sporządzonej dokumentacji oraz legalność dokumentów potwierdzających zdefiniowaną transakcję.
Analizie podlegają zarówno transakcje powtarzalne, stanowiące podstawową działalność gospodarczą jak i również transakcje występujące sporadycznie, tj. np.: sprzedaż majątku, świadczenie usług niematerialnych, know-how czy udzielania pożyczek, jeżeli nie stanowi to przedmiotu działalności przedsiębiorcy.
W związku z powyższym szczególną uwagę należy zwrócić na udokumentowanie przeprowadzanej transakcji i przygotowanie analizy cen transferowych zanim zwróci się o nią organ skarbowy.
Zalecenia przedkontrolne
Zarządzanie cenami transferowymi powinno opierać się na długofalowej i konsekwentnej polityce cen transferowych. Mając na względzie podejmowane przez organy państwowe działania opisane powyżej, należy spodziewać się zwiększonych kontroli skarbowych ukierunkowanych na analizę cen transferowych ustalonych w transakcjach handlowych pomiędzy podmiotami powiązanymi.
Zalecamy w tej kwestii systematyczne sporządzanie dokumentacji cen transferowych w celu przygotowania przedsiębiorstwa na nadchodzące kontrole.
W przypadku wątpliwości lub błędnie oszacowanych cen transferowych warto złożyć stosowne deklaracje korygujące i wprowadzić przejrzyste zasady współpracy pomiędzy podmiotami powiązanymi. Podjęcie konkretnych działań przed kontrolą skarbową uchroni przedsiębiorstwo przed wysokimi sankcjami.
Wkrótce na naszym blogu ukażą się kolejne artykuły w temacie cen transferowych. Przybliżymy w nich ogólne informacje na temat cen i podmiotów powiązanych, które każdy przedsiębiorca powinien znać oraz wskażemy jakie sankcje grożą za niesporządzanie stosownej dokumentacji.
Informacje o publikacjach mogą Państwo znaleźć bezpośrednio na blogu, a także w mediach społecznościowych – Facebooku i LinkedInie.
