Powrót do wszystkich artykułówW dniu 6 grudnia 2012 r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę, sygn. akt: III CZP 72/12, w której stwierdził, że osoby uprawnione do lokalu socjalnego, o których mowa w art. 18 ust. 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r., Nr 31, poz. 266 ze zm.), w okresie od wygaśnięcia stosunku najmu do uprawomocnienia się wyroku eksmisyjnego opłacają odszkodowanie według zasad określonych w art. 18 ust. 1 i 2 przytoczonej ustawy. Zgodnie natomiast z powołanymi przepisami osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie, które odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby zajmującej lokal bez tytułu prawnego odszkodowania uzupełniającego.
W sprawie, która została przedstawiona Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia na podstawie art. 390 § 1 k.p.c., przedmiotem żądania sformułowanego przez powódkę było uzupełniające odszkodowanie za bezumowne zajmowanie lokalu za dany okres, stanowiące różnicę między czynszem rynkowym a czynszem dotychczas uiszczanym przez lokatorów. W stanie faktycznym sprawy pozwani wynajmowali od powódki lokal mieszkalny, uiszczając comiesięczny czynsz w kwocie 571,35 zł. Stosunek najmu między stronami wygasł. Następnie, wobec pozwanych orzeczono eksmisję z zajmowanego przez nich lokalu, przyznając im prawo do lokalu socjalnego i nakazując wstrzymanie wykonania eksmisji do czasu złożenia przez właściwą gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Czynsz rynkowy jaki można by uzyskać za przedmiotowy lokal za okres od dnia wygaśnięcia stosunku najmu do uprawomocnienia się wyroku eksmisyjnego wynosił 1.140 zł miesięcznie. Pozwani natomiast, we wskazanym okresie, uiszczali czynsz najmu w dotychczasowej wysokości.
Sąd I instancji zasądził na rzecz powódki różnicę między czynszem rynkowym a czynszem faktycznie uiszczanym przez pozwanych, powołując jako podstawę rozstrzygnięcia art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Pozwani, w złożonej apelacji, powoływali się m.in. na art. 18 ust. 3 w/w ustawy, który przewiduje, że osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł. Przepis ten jednakże określa wysokość opłat za czas późniejszy, tj. od uprawomocnienia się orzeczenia do wykonania wyroku eksmisyjnego. Wobec powziętych wątpliwości, Sąd II instancji przedstawił przedmiotowe zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu.
Uchwała Sądu Najwyższego oznacza, że osoby, które zajmują lokal mieszkalny bez tytułu prawnego, muszą mieć na uwadze to, że właściciel może wystąpić przeciwko nim z roszczeniem odszkodowawczym za straty, które poniósł, nie wynajmując lokalu za wyższą kwotę, odpowiadającą stawkom rynkowym.
