Powrót do wszystkich artykułówUstawa – Prawo własności przemysłowej była w ostatnim czasie szczególnym obiektem uwagi ustawodawcy. Skutkowało to przyjęciem trzech ustaw nowelizujących, z których pierwsza weszła w życie 30 listopada 2015 roku, następna zaraz po niej – 1 grudnia 2015 r., a wejście w życie trzeciej – największej, zaplanowano na dzień 15 kwietnia 2016 roku.
Nowe rozwiązania uwzględniają wymogi międzynarodowe, wynikające z konieczności stosowania przez Polskę m.in. postanowień Aktu genewskiego Porozumienia haskiego, dostosowania prawa krajowego do wymogów prawa unijnego oraz wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Od 30 listopada 2015 r. pełnomocnikiem również radca prawny
W związku z wejściem w życie tzw. trzeciej ustawy deregulacyjnej, obejmującej m.in. zasady wykonywania zawodu rzecznika patentowego, od 30 listopada 2015 r. pełnomocnikiem zgłaszającego w postępowaniu przed Urzędem Patentowym RP, poza rzecznikiem patentowym, może być również radca prawny oraz adwokat. Powyższe dotyczy jednak reprezentowania klientów wyłącznie w sprawach zgłoszeń i utrzymywania ochrony znaków towarowych.
Nowości od 1 grudnia 2015 r.
Listy zgody
Jedną z najistotniejszych zmian w zakresie znaków towarowych jest wprowadzenie tzw. listów zgody. Dotychczas Urząd Patentowy RP odmawiał udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy identyczny lub podobny do wcześniejszego znaku (zarejestrowanego lub zgłoszonego) nawet w przypadku uzyskania zgody podmiotu uprawnionego do wcześniejszego prawa. Znowelizowana ustawa pozwala na rejestrację znaku towarowego, podobnego do znaku wcześniejszego. Warunkiem takiej rejestracji jest jednak wyrażenie przez uprawnionego do wcześniejszego znaku towarowego pisemnej zgody na rejestrację późniejszego znaku. Zmiana ta jest m.in. odpowiedzią na potrzeby zgłaszane w szczególności przez podmioty należące do tej samej grupy kapitałowej, które często posługują się podobnymi oznaczeniami w ramach grupy. Teraz uzyskały możliwość rejestracji znaku towarowego pomimo jego podobieństwa do znaku zarejestrowanego wcześniej.
Częściowe zwolnienie z opłaty za zgłoszenie
Ponadto istotne znaczenie ma przyznanie możliwości ubiegania się o częściowe zwolnienie z opłaty za zgłoszenie również w przypadku znaków towarowych i wzorów przemysłowych. Dotychczas zwolnienie takie dotyczyło wyłącznie zgłoszeń wynalazków i wzorów użytkowych. Ponadto obniżona została wysokość minimalnej opłaty za zgłoszenie w przypadku częściowego zwolnienia od opłaty z 30% na 20% opłaty należnej.
Ulga w nowości
W stosunku do wynalazków nowelizacja wprowadza tzw. ulgę w nowości, zapewniającą ochronę wynalazku przed jego bezprawnym ujawnieniem. W obecnym stanie prawnym bezwzględną przesłanką udzielenia patentu na wynalazek jest m.in. spełnienie przez zgłaszane rozwiązanie kryterium nowości, co oznacza, że wykluczone jest objęcie ochroną patentową wynalazku, który został ujawniony przed datą zgłoszenia. Dzięki „uldze w nowości” zgłaszający będzie mógł otrzymać patent pomimo uprzedniego ujawnienia wynalazku przez osoby trzecie. Skorzystanie z takiego uprawnienia będzie możliwe tylko w sytuacji, gdy ujawnienie nastąpiło nie wcześniej niż 6 miesięcy przed zgłoszeniem i spowodowane było oczywistym nadużyciem w stosunku do zgłaszającego lub jego poprzednika prawnego.
Ochrona prawnoautorska wzorów przemysłowych
W zakresie wzorów przemysłowych na uwagę zasługuje uchylenie art. 116 zmienianej ustawy, który przed nowelizacją stanowił, że: „Ochrona praw majątkowych do utworu, przewidziana w przepisach prawa autorskiego, nie ma zastosowania do wytworów wytworzonych według wzoru przemysłowego i wprowadzonych do obrotu po wygaśnięciu prawa z rejestracji udzielonego na taki wzór”. Dotychczas, po wygaśnięciu prawa z rejestracji, udzielanego maksymalnie na 25 lat, wzór nie podlegał ochronie na podstawie przepisów prawa autorskiego. Nowelizacja przepisów pozwoli na objęcie ochroną prawnoautorską wzorów, wobec których prawo z rejestracji wygasło. Ochrona autorskich praw majątkowych trwa bowiem przez 70 lat od dnia śmierci twórcy, a więc znacznie dłużej niż na gruncie przepisów nowelizowanej ustawy.
Międzynarodowa rejestracja wzorów przemysłowych
Ponadto nowelizacja wprowadza do Ustawy – Prawo własności przemysłowej przepisy regulujące procedurę uznawania w Polsce skutków międzynarodowej rejestracji wzorów przemysłowych na podstawie Aktu genewskiego Porozumienia haskiego o międzynarodowej rejestracji wzorów przemysłowych. System haski umożliwia uzyskanie ochrony wzoru przemysłowego we wskazanych przez właściciela państwach -stronach Aktu genewskiego, w drodze złożenia jednego tylko zgłoszenia bezpośrednio w Biurze Międzynarodowym Światowej Organizacji Własności Intelektualnej lub za pośrednictwem Urzędu Patentowego RP i uiszczenia jednej kompleksowej opłaty. Rejestracja wywołuje skutki takie, jak gdyby wzór został zarejestrowany bezpośrednio w tych państwach. Każde państwo może dokonać badania wzoru w zakresie przewidzianym przez prawo krajowe. Brak powiadomienia o odmowie uznania ochrony w wyznaczonym terminie jest równoznaczny z uznaniem przez zainteresowane państwo skutków rejestracji międzynarodowej na jego terytorium. Obecnie procedura ta uregulowana została również w Polsce.
Nowy model postępowania w sprawie rejestracji znaków towarowych
Na najistotniejszą zmianę w zakresie praw własności przemysłowej trzeba będzie poczekać do 15 kwietnia 2016 r. Nowelizacja kwietniowa wprowadza bowiem całkowicie nowy model postępowania przy udzielaniu praw ochronnych na znaki towarowe, będący próbą dostosowania polskiego systemu do rozwiązań przyjętych w większości państw Unii Europejskiej, a także stosowanych w ramach rejestracji wspólnotowego znaku towarowego.
Zmiany dotyczą nie tylko procedury ale i przesłanek odmowy rejestracji znaku towarowego.
Przed nowelizacją
Zasady uzyskiwania ochrony przed polskim Urzędem Patentowym opierały się do tej pory na systemie badawczym. Każde zgłoszenie znaku towarowego podlegało bowiem badaniu – formalnoprawnemu oraz merytorycznemu. Eksperci Urzędu Patentowego RP, oprócz weryfikacji prawidłowości złożonego wniosku, badali bezwzględne i względne przesłanki udzielenia prawa. Dotyczyło to m.in. badania tzw. znamion odróżniających zgłaszanego oznaczenia, możliwości naruszania praw osób trzecich w wyniku rejestracji lub wprowadzania odbiorców w błąd, a także umieszczenia w znakach towarowych niedozwolonych symboli i oznaczeń. Badaniu podlegało także podobieństwo zgłaszanego oznaczenia do wcześniejszych znaków towarowych.
Szczegółowe badanie, wykonywane dotąd przez Urząd Patentowy, stanowiło przejaw dbałości o interes zarówno konsumentów, którzy nie chcą być wprowadzani w błąd przez mylące oznaczenia, jak i uprawnionych do wcześniejszych znaków towarowych, których prawa mogłyby zostać naruszone w wyniku rejestracji nowego znaku towarowego.
Po nowelizacji
W wyniku nowelizacji, Urząd Patentowy RP nie będzie podejmował badania w zakresie wystąpienia względnych przeszkód rejestracji zgłoszonego znaku towarowego. Oznacza to, że co do zasady ochrona może zostać udzielona na oznaczenie podobne lub nawet identyczne z wcześniejszym znakiem towarowym. Zgodnie z nową procedurą, Urząd Patentowy z urzędu będzie badał spełnienie przez zgłoszone oznaczenie wyłącznie bezwzględnych przesłanek udzielenia prawa ochronnego i, w przypadku niestwierdzenia ich naruszeń, ogłosi w Biuletynie Urzędu Patentowego informację o zgłoszeniu znaku towarowego.
W terminie 3 miesięcy od daty ogłoszenia, osoba posiadająca prawo ochronne do wcześniejszego znaku towarowego lub uprawniona z wcześniejszego prawa osobistego lub majątkowego może wnieść sprzeciw wobec zgłoszenia, jeżeli zdaniem uprawnionego, wystąpiła którakolwiek z przyczyn stanowiących względne przeszkody rejestracji. Po bezskutecznym upływie terminu na wniesienie sprzeciwu, Urząd Patentowy wyda decyzję o udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy. Wniesienie sprzeciwu nie gwarantuje wprawdzie odmowy rejestracji danego znaku, ale spowoduje konieczność pochylenia się przez eksperta z Urzędu Patentowego nad danym zgłoszeniem w zakresie wcześniej niezbadanym (względne przeszkody rejestracji).
Urząd Patentowy o istnieniu identycznych lub podobnych znaków towarowych, które mogą stanowić podstawę sprzeciwu, zawiadamiać będzie wyłącznie podmioty dokonujące zgłoszeń. Jest to procedura całkowicie odmienna od tej, obowiązującej np. w zakresie znaków wspólnotowych. Urząd w Alicante powiadamia bowiem nie zgłaszających, a uprawnionych do wcześniejszych znaków, dając im możliwość wystąpienia ze sprzeciwem.
Samodzielne monitorowanie zgłoszeń
Dla uprawnionych do wcześniejszych znaków towarowych, przesunięcie sprzeciwu do postępowania zgłoszeniowego, bez jednoczesnego przekazywania przez Urząd Patentowy informacji o zgłoszeniu identycznych lub podobnych znaków towarowych, oznacza konieczność samodzielnego, stałego monitorowania nowych zgłoszeń w celu wczesnego wykrycia ewentualnych kolizji oraz podjęcia odpowiednich działań. Mając na uwadze funkcjonowanie na terytorium Polski kilku współistniejących, niezależnych systemów ochrony znaków towarowych (system krajowy, system wspólnotowy, system międzynarodowej rejestracji), samodzielne monitorowanie kilku tysięcy nowych zgłoszeń w każdym miesiącu z pewnością stanowić będzie dla uprawnionych z wcześniejszych znaków ogromne wyzwanie. W tym zakresie pomocne mogą okazać się usługi oferowane już przez niektóre kancelarie prawne i patentowe.
Wśród pozostałych zmian Ustawy, na uwagę zasługuje również usunięcie przez ustawodawcę wymogu posiadania interesu prawnego w żądaniu unieważnienia już zarejestrowanego znaku towarowego. Od 15 kwietnia 2016 roku wniosek o unieważnienie będzie mógł złożyć każdy, jeżeli nie zostały spełnione warunki wymagane do uzyskania tego prawa z przyczyn bezwzględnych, a uprawniony z wcześniejszego prawa, gdy podstawą wniosku jest naruszenie tego prawa.
Zmiany wprowadzone nowelizacją z 11 września 2015 r., częściowo powodowane koniecznością uwzględniania przez Polskę regulacji unijnych i międzynarodowych, mają prowadzić do rozwiązania problemów pojawiających się w praktyce stosowania nowelizowanej ustawy w dotychczasowym brzmieniu, ujednolicić zróżnicowane wcześniej procedury stosowane przy rejestracji wzorów przemysłowych i znaków towarowych w ramach krajowego i międzynarodowego systemu, a także znacznie uprościć procedurę uzyskiwania praw ochronnych na znaki towarowe.
