Powrót do wszystkich artykułówWielu przedsiębiorców zaczyna prowadzenie swojego biznesu w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej, która w danym momencie jest odpowiednia dla skali i rodzaju prowadzonej działalności. Potem – kiedy „biznes dobrze idzie” – firma rozrasta się, zdobywa nowych kontrahentów, zaczyna zatrudniać pracowników, potrzebuje nowych źródeł finansowania (czasami zewnętrznych inwestorów), pozyskuje nowe rynki zbytu czy też nawet zaczyna prowadzić działalność na szerszą skalę, a nie tylko w wąskim zakresie jakim prowadziła ją początkowo. Wtedy okazuje się, że jednoosobowa działalność gospodarcza z wielu względów jest nieodpowiednia dla większych przedsiębiorstw – czy to mając na uwadze na kwestię osobistej odpowiedzialności przedsiębiorcy za (coraz większe) zobowiązania związane z prowadzoną działalnością, optymalizację kosztów prowadzenia tej działalności czy też kwestie związane z zarządzaniem albo dofinansowaniem takiego podmiotu, a nawet kwestię wiarygodności wobec kontrahentów – w szczególności zagranicznych. W takiej sytuacji przedsiębiorcy dochodzą do przekonania, że lepiej będzie prowadzić spółkę – decyzja podjęta, ale co dalej?
Nasz system prawny oferuje kilka możliwości w tym zakresie – każda ma inne zalety i wady, a wybór zależy od oczekiwań przedsiębiorcy i tego, jakie czynniki są dla niego w danym momencie najważniejsze.
Zasadniczo możliwe są w tym zakresie 3 opcje:
- założenie nowej spółki i stopniowe „wygaszanie” jednoosobowej działalności gospodarczej bądź jej dalsze, równoległe prowadzenie w ograniczonym zakresie – jest to rozwiązanie dosyć szybkie i relatywnie tańsze od dwóch kolejnych, jednak może mieć zastosowanie głównie wtedy, gdy przedsiębiorca nie zdążył rozwinąć działalności przedsiębiorstwa na szeroką skalę, nie zatrudnia wielu pracowników, nie zgromadził znacznego majątku, nie zależy mu na formalnej kontynuacji działalności przedsiębiorstwa bądź ma możliwość przeniesienia dotychczasowych kontraktów przedsiębiorstwa na spółkę (będzie to miało miejsce zwykle wtedy, gdy łączą go z kontrahentami dobre relacje i zaufanie);
- założenie nowej spółki i wniesienie do niej aportem dotychczas prowadzonego przedsiębiorstwa w formie jednoosobowej działalności gospodarczej – jest to rozwiązanie stosunkowo szybkie, w dalszym ciągu relatywnie tańsze niż kolejne i pozwala na przeniesienie w jednym kroku całego przedsiębiorstwa do spółki (tj. zorganizowanego zespołu składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, szerzej patrz. art. 551 k.c.), należy jednak pamiętać, że w takiej sytuacji również nie następuje kontynuacja (następstwo prawne) przedsiębiorstwa, tj. nie będzie miał zastosowania art. 5842 k.s.h. – należy na to zwrócić uwagę w szczególności, gdy przedsiębiorca korzystał z kredytowania w bankach, pożyczek z WARP czy też dofinansowania w ramach PRF itd.;
- przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością – jest to rozwiązanie wymagające trochę więcej czasu i środków niż dwa poprzednie, jednakże jako jedyne zapewnia ono faktyczną – formalną i rzeczywistą kontynuację dotychczasowej działalności przedsiębiorstwa, a z pomocą prawnika oraz współpracą ze strony księgowości można sprawnie przeprowadzić cały proces przekształcenia. Na tym rozwiązaniu też skupimy się trochę szerzej w niniejszej publikacji.
Zgodnie z art. 551 § 5 k.s.h. przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 424 i 1086) – (przedsiębiorca przekształcany) może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę przekształconą). Oznacza to, że przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą może przekształcić się jedynie w jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością lub też spółkę akcyjną. Nie może zaś przekształcić się w spółkę osobową (czyli np. jawną czy komandytową). Natomiast spółka przekształcona może już przekształcić się w dowolną inną spółkę (kapitałową czy też osobową, vide: art. 551 § 1 k.s.h.).
Przedsiębiorca przekształcany staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu do rejestru. Zgodnie z wcześniej już wspominanym przepisem – art. 5842 k.s.h. w takiej sytuacji następuje formalno- prawna kontynuacja działalności przedsiębiorcy przekształcanego, co oznacza, że:
- spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego;
- spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane przedsiębiorcy przed jego przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej;
- osoba fizyczna, o której mowa w art. 551 § 5, staje się z dniem przekształcenia wspólnikiem albo akcjonariuszem spółki przekształconej.
Samo przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę z o.o. jest wieloetapowe:
- pierwszym krokiem jest sporządzenie planu przekształcenia z załącznikami (tj. projektem oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy, projektem aktu założycielskiego, wyceną składników majątku (aktywów i pasywów) przedsiębiorcy przekształcanego, sprawozdaniem finansowym sporządzone dla celów przekształcenia na dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy);
- następnie przedsiębiorca przyjmuje tak przygotowany plan przekształcenia (w formie aktu notarialnego), a w kolejnym kroku przyjęty plan wysyła się do sądu rejestrowego, który to zaś wyznacza biegłego rewidenta do zbadania planu przekształcenia;
- biegły rewident bada plan przekształcenia i jeśli go zaakceptuje (pozytywnie zaopiniuje) to dopiero można rzeczywiście przekształcić prowadzoną jednoosobową działalność w spółkę z o.o. (oświadczenie składa się w formie kolejnego aktu notarialnego) – biegły ma maksymalnie dwa miesiące na badanie i sporządzenie opinii o planie przekształcenia, a przedsiębiorca ponosi koszty takiego badania i sporządzenia opinii;
- ostatnim krokiem jest rejestracja przekształcenia w KRS (sądzie rejestrowym).
Jak Państwo widzą jest to proces bardziej skomplikowany, jednak tak jak wspominałam powyżej – możliwym jest jego sprawne przeprowadzenie, a w wielu przypadkach będzie to najkorzystniejsze rozwiązanie dla przedsiębiorców, a to z uwagi na zasadę kontynuacji.
