Powrót do wszystkich artykułówW artykule z dnia 10 lipca 2019 roku o Rewolucji w postępowaniu cywilnym zostały omówione niektóre z głównych zaplanowanych zmian w procedurze cywilnej dotyczących m.in. fazy przygotowawczej rozprawy, czy odrębnego postępowania gospodarczego.
Wskazać należy, że w dniu 24 lipca Prezydent podpisał nowelizację reformującą postępowania cywilne. W związku z tym pochylmy się jednak nad kolejnymi zmianami, które wejdą w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy.
Koniec fikcji doręczenia
W aktualnym stanie prawnym każde pismo sądowe, które nie zostanie odebrane przez adresata podczas próby doręczenia przez listonosza, trafia do urzędu pocztowego. Tam czeka przez siedem dni, na podjęcie przez adresata na podstawie zostawionego w skrzynce pocztowej awizo. Jeżeli adresat nie zgłosi się w tym terminie, do jego skrzynki trafia powtórne zawiadomienie o piśmie czekającym w urzędzie pocztowym na odbiór. Od tego momentu adresat ma na odbiór korespondencji kolejne siedem dni.
Po tym czasie niezależnie od tego, czy pismo zostało odebrane, czy też nie, uważa się taki dokument za skutecznie dostarczony. Zabezpieczać to ma przed paraliżowaniem postępowania przez stronę lub uczestnika, który celowo nie podejmował korespondencji kierowanej przez sąd.
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego dodaje przepis art. 1391, który głosi, że w przypadku gdy pozwany pomimo powtórzenia zawiadomienia, nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma i nie ma zastosowania inny przepis szczególny przewidujący skutek doręczenia, przewodniczący zawiadomi o tym powoda, przesyłając mu przy tym odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika.
Powyższe z pewnością przyczyni się do znacznego wydłużenia postępowania. Dodatkowo może się też okazać, że dochodzenie części wierzytelności przed sądem stanie się nieopłacalne. Wiąże się to między innymi z tym, że każda próba doręczenia pisma przez komornika będzie podlegała stosownym opłatom. Dopiero po ich uiszczeniu przez stronę inicjującą postępowanie, komornik podejmie jakiekolwiek działania terenowe.
Zapobieganie nadużyciom procesowym
Nowelizacja przewiduje również wprowadzenie „zabezpieczenia” mającego na celu ograniczenie tzw. nadużyć prawa procesowego.
Przepis art. 41 Kodeksu postępowania cywilnego stanowić będzie, że z uprawnienia przewidzianego w przepisach postępowania stronom i uczestnikom postępowania nie wolno czynić użytku niezgodnego z celem, dla którego je ustanowiono (nadużycie prawa procesowego).
Nadużycia te polegają m. in. na wnoszeniu oczywiście bezzasadnych pozwów, wielu zażaleń w tej samej kwestii, czy nieuzasadnionych kolejnych wniosków o wyłączenie sędziego opartych na tych samych okolicznościach, które to działania często prowadzą do przewlekłości postępowania. Działania takie będą skutkowały niepodejmowaniem przez sąd czynności i nałożeniem dodatkowych sankcji na stronę nadużywającą takiego prawa (np. możliwość obciążenia kosztami postępowania, zasądzenia odsetek w wyższej wysokości niż ustawowe).
Ograniczenie możliwości podnoszenia zarzutu potrącenia
Pozwany będzie mógł żądać pomniejszenia dochodzonego roszczenia o sumę, jaką winien jest mu Powód, tylko gdy wierzytelność Pozwanego jest niesporna, udowodniona dokumentem albo pochodzi z tego samego stosunku prawnego, co wierzytelność dochodzona pozwem. W przeciwnym razie Pozwany będzie musiał wytoczyć własne powództwo. Ograniczenie to ma przyspieszyć postępowanie i zapobiec sytuacji podnoszenia fikcyjnych zarzutów potrącenia tylko po to, by opóźnić moment wydania wyroku i odwlec obowiązek zapłaty. Może to jednakże zwiększyć liczbę spraw kierowanych do sądów.
Odpłatne uzasadnienie wyroku
Strona, które wniesie do sądu wniosek o sporządzenie uzasadnienia, będzie musiała wskazać, czy sąd ma sporządzić pełne uzasadnienie, czy tylko częściowo odnoszące się do tej części wyroku, od której strona zamierza się odwołać. Same uzasadnienia mają być skondensowane, bez nadmiernego cytowania orzecznictwa czy treści zeznań lub dokumentów przedłożonych w sprawie. Od wniosku
o uzasadnienie będzie pobierana opłata w wysokości 100 zł, która – jeśli strona zdecyduje się na odwołanie od wyroku – będzie zaliczana na poczet opłaty od środka odwoławczego.
Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że w sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowelizacji, zastosowanie będą miały przepisy w obecnym brzmieniu.
