Powrót do wszystkich artykułówPo blisko dwóch latach uzgodnień i konsultacji w ramach Rady Ministrów, na początku bieżącego roku projekt gruntownej nowelizacji procedury cywilnej trafił do Sejmu. Jeżeli nowelizacja wejdzie w życie w zaproponowanym kształcie, czeka nas rewolucja w postępowaniu cywilnym. W czwartek – 4 lipca 2019 roku – Sejm przyjął szesnaście poprawek Senatu. Teraz nowelizacja wraz z poprawkami trafi do Prezydenta.
Poniżej zostaną omówione poszczególne, główne zmiany w procedurze cywilnej.
Rozprawa według planu
Każda sprawa w sądzie cywilnym ma rozpoczynać się od posiedzenia przygotowawczego. Posiedzenie przygotowawcze służy rozwiązaniu sporu bez potrzeby prowadzenia dalszych posiedzeń, zwłaszcza rozprawy. Zasadą ma być, że w mniej skomplikowanych sprawach cywilnych ma być tylko jedna rozprawa, na której zapadnie wyrok. Jak argumentuje Ministerstwo Sprawiedliwości – które przygotowało zmiany, temu ma służyć wprowadzenie posiedzenia przygotowawczego i obowiązku pisemnej odpowiedzi na pozew.
Umowa dowodowa
Współpracujące ze sobą strony będą mogły w dowolnym momencie zawrzeć umowę dowodową. Na jej podstawie, w przypadku przyszłego sporu sądowego, wyłączona będzie możliwość przeprowadzenia określonych kategorii dowodów (np. dowodu z opinii biegłego). Ma to na celu uproszczenie i przyspieszenie postępowań sądowych między stronami, które pozostają w trwałych stosunkach gospodarczych.
Nowe postępowanie w sprawach gospodarczych
Do 3 maja 2012 roku spory sądowe pomiędzy przedsiębiorcami podlegały szczególnej procedurze, określonej w kodeksie postępowania cywilnego. Charakteryzowała się ona przede wszystkim silniejszą, formalną mobilizacją stron do terminowego powoływania dowodów, co miało przełożyć się na szybsze rozstrzygnięcie sprawy. Procedura gospodarcza została jednak uchylona. Uznano bowiem, że sprawy gospodarcze nie różnią się rodzajem żądań od „zwykłych”.
Ustawodawca natomiast, z uwagi na większą ilość spraw wpływających do sądów gospodarczych (z 1,44 mln spraw w 2012 roku do 1,97 mln spraw w 2017 roku), a także zbyt długi okres oczekiwania na wyrok (ponad 14 miesięcy w postępowaniu przed I instancją), przywraca odrębną procedurę. Ma być ona udoskonaloną formą pierwotnej regulacji, pomijającą niepraktyczne rozwiązania.
Co istotne, rozszerzeniu ma ulec katalog spraw uznawanych obecnie za gospodarcze. Ma on obejmować dodatkowo umowy o roboty budowlane, umowy służące wykonaniu robót budowlanych, umowy leasingu oraz sprawy przeciwko osobom odpowiadającym za dług przedsiębiorcy, i to niezależnie od tego, czy stronami sporu będą przedsiębiorcy. Uzasadnieniem takiego rozwiązania jest wykorzystanie specjalizacji sądów gospodarczych, a także zakładany profesjonalizm stron w tego typu sprawach.
Gruntowne zmiany
Projektowana zmiana Kodeksu postępowania cywilnego stanowi największą zmianę procedury cywilnej w ostatnich latach. Nowelizacja obejmuje ponad trzysta nowych lub zmienianych przepisów. Nowelizacja, ze względu na swoją obszerność i zakres, będzie mieć ogromne znaczenie dla przebiegu postępowania cywilnego. Głównym celem reformy przygotowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości ma być ograniczenie przewlekłości postępowań sądowych.
