Powrót do wszystkich artykułówZ dniem 1 stycznia 2021 roku, po wyjątkowo długim, bo trwającym ponad rok vacatio legis, wejście w życie nowej ustawy – prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 2019), stało się faktem. Przedmiotowa ustawa spowodowała wprowadzenie do polskiego ustawodawstwa szereg zmian oraz nowych rozwiązań prawnych. Intencją ustawodawcy było zwiększenie przejrzystości i spójności skomplikowanej problematyki zamówień publicznych, a także możliwość maksymalizacji efektywności udzielanych zamówień przy jednoczesnym zapewnieniu wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Innymi słowy wprowadzenie nowej ustawy ma rozwiązać fundamentalne problemy rynku zamówień publicznych, które powstały w okresie obowiązywania poprzedniej ustawy z 2004 roku. Ustawa z 2004 r., uchwalona w realiach całkowicie innych od dzisiejszych (a przy tym – wielokrotnie nowelizowana) była nierzadko kłopotliwa w stosowaniu. Problemy te dotykały zarówno osoby zaangażowane w proces udzielania zamówień publicznych jak i również osoby prowadzące zadania audytowe w obszarze zamówień publicznych.
W związku z obszernością nowej ustawy prawo zamówień publicznych (została ona rozszerzona z pierwotnych 227 artykułów do obecnych 623, a więc blisko trzykrotnie) treść niniejszego artykułu zostanie ograniczona jedynie do kluczowych zmian.
Nowe progi w PZP
Pierwszą istotną zmianą wprowadzoną od stycznia 2021 roku w prawie zamówień publicznych jest zmieniona wartość progu zobowiązująca do stosowania przepisów prawa zamówień publicznych. Nowa ustawa wprowadziła próg podstawowy o stałej wartości wyrażonej kwotą 130 000 zł netto. Dotychczasowa wartość tegoż progu stanowiła równowartość kwoty 30 000 euro netto, co wymagało stałej aktualizacji w związku z wahaniami kursu przeliczeniowego.
Ponadto, nowa ustawa zamówień publicznych wprowadza jasną granicę pomiędzy procedurą dla zamówień unijnych (prowadzonych dla zamówień, w których wartość zamówienia przekracza progi unijne) i krajowych (w przypadku wartości zamówienia poniżej progów unijnych), a co więcej odnośnie zamówień krajowych ustawodawca zrealizował cel jakim było całkowite uproszczenie procedur, zminimalizowanie barier dla wykonawców i zwiększenie nacisku na procedury negocjacyjne.
Nowy tryb
Z nowego prawa zamówień publicznych usunięto również tryb zapytania o cenę do udzielania zamówień na powszechnie dostępne usługi i dostawy, a także zlikwidowano stosowanie trybu przetargu nieograniczonego. W związku z usunięciem przez ustawodawcę z zamówień krajowych formy przetargu nieograniczonego, który był dotychczas najbardziej popularną formułą, wprowadzono do katalogu trybów poniżej progów unijnych nową procedurę – tryb podstawowy, który posiada trzy warianty różniące się od siebie zakresem komponentu negocjacyjnego tj.: nie podlegający negocjacji, a także z możliwością albo obowiązkiem negocjacji treści ofert w celu ich ulepszenia.
Warto pamiętać również, że od stycznia 2021 roku we wszystkich postępowaniach oferty muszą być składane elektronicznie – złożenie oferty w formie papierowej będzie bowiem skutkowało jej odrzuceniem.
Nowe terminy
Nowa ustawa wprowadziła również zmiany w zakresie liczenia terminu na zadanie pytań do SIWZ. Termin ten uściślono i zgodnie z brzmieniem nowej ustawy upływa on na cztery dni przed terminem składania ofert. Zamawiający jest obowiązany do udzielenia wyjaśnień niezwłocznie, ale nie później niż na dwa dni przed terminem składania oferty. W razie, gdy zamawiający nie dotrzyma tego terminu jest on zobowiązany do wydłużenia terminu składania ofert. Natomiast samo przedłużenie terminu składania ofert nie skutkuje przedłużeniem terminu na zadawanie pytań.
Istotne zmiany dotyczą również obniżenia wysokości wymaganego wadium: dla zamówień krajowych do 1,5% wartości zamówienia netto, natomiast w postępowaniach unijnych do 3% wartości zamówienia netto.
Nowe prawa
Kolejną zmianą wartą omówienia jest rozszerzenie prawa do odwołania w zamówieniach krajowych, a także możliwość wniesienia odwołań w postępowaniach na usługi społeczne (w szczególności: prawne, edukacyjne, szkoleniowe, pocztowe etc.), bez względu na wartość zamówienia. Co więcej obniżono wysokość wpisu od skargi do sądu okręgowego do trzykrotności jego wartości. Wydłużono również termin na wniesienie skargi do 14 dni i utworzono jeden sąd zamówień publicznych, zajmujący się rozpoznawaniem skarg na orzeczenia KIO, którym został Sąd Okręgowy w Warszawie. Nowością jest możliwość wniesienia przez stronę postępowania skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego. Wprowadzona została również możliwość, (a w postępowaniach o znacznej wartości obowiązek) podjęcia próby polubownego rozwiązania sporu wynikającego z zamówienia przed wniesieniem pozwu do sądu.
Istotną nowością jest wprowadzenie możliwości otwarcia ofert przez zamawiającego następnego dnia po dniu, w którym upłynął termin ich składnia. We wcześniejszym brzmieniu ustawy taka czynność prowadziłaby do unieważnienia przetargu. Dodatkowo w sytuacji, w której dojdzie do awarii systemu informatycznego, za pomocą którego zamawiający prowadzi postępowanie, otwarcie ofert będzie mogło nastąpić dopiero po ustaniu awarii.
W powyższym artykule omówiono jedynie niektóre zagadnienia wprowadzone nową ustawą o zamówieniach publicznych. W drugiej części artykułu omówione zostaną między innymi nowe obowiązki zamawiających oraz katalog przesłanek do odrzucenia oferty. Zapraszamy Państwa także do zapoznania się z rządową stroną Urzędu Zamówień Publicznych, gdzie w zakładce „Nowe PZP w pytaniach i odpowiedziach” znajdziecie Państwo szczegółowe odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania odnośnie nowej ustawy.
