Powrót do wszystkich artykułówW chwili panującej w Polsce i na świecie pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 nie sposób przewidzieć jakie ta sytuacja będzie miała skutki dla gospodarki. Wprowadzana przez Rząd tarcza dla przedsiębiorców jest niewystarczająca i nie gwarantuje zachowania płynności finansowej przedsiębiorcom, gdyż zbytni formalizm może opóźniać przyznanie pomocy, a w wielu przypadkach odroczenie zapłaty długów jest jedynie przesunięciem w czasie poważnych kłopotów. Wskazać należy, że wiele branż z dnia na dzień straciło w całości możliwości zarobkowe przy jednoczesnym zachowaniu dotychczasowych kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Problemy finansowe poszczególnych przedsiębiorców mogą powodować zatory płatnicze i w konsekwencji doprowadzić do stanu niewypłacalności tysięcy przedsiębiorców z każdej branży.
Rozważając możliwości dalszego funkcjonowania oraz opracowując strategię na najbliższe miesiące globalnego kryzysu – który z całą pewnością nadejdzie, nie wiadomo tylko w jakich rozmiarach – przedsiębiorcy powinni zapoznać się z możliwościami jakie daje Prawo restrukturyzacyjne.
Celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Przez działania sanacyjne należy rozumieć czynności prawne i faktyczne, które zmierzają do poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika i mają na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań. Jednym z narzędzi umożliwiających dłużnikowi wyjście na prostą jest uregulowana w ustawie ochrona przed egzekucją.
Co do zasady układ obejmuje: (1) wierzytelności osobiste powstałe przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej; (2) odsetki za okres od dnia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego; (3) wierzytelności zależne od warunku, jeżeli warunek ziścił się w czasie wykonywania układu.
Układ nie obejmuje: (1) wierzytelności alimentacyjnych oraz rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci oraz z tytułu zamiany uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę; (2) roszczeń o wydanie mienia i zaniechanie naruszania praw; (3) wierzytelności, za które dłużnik odpowiada w związku z nabyciem spadku po dniu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, po wejściu spadku do masy układowej lub sanacyjnej; (4) wierzytelności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego, których płatnikiem jest dłużnik; (5) wierzytelności ze stosunku pracy (chyba że wierzyciel wyraził zgodę na objęcie jej układem); (6) wierzytelności zabezpieczonej na mieniu dłużnika hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską (chyba że wierzyciel wyraził zgodę na objęcie jej układem)
Układ może przewidywać różne sposoby restrukturyzacji w szczególności: (1) odroczenie terminu wykonania; (2) rozłożenie spłaty na raty; (3) zmniejszenie wysokości; (4) konwersję wierzytelności na udziały lub akcje; (5) zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność; (6) odroczenie terminu płatności lub rozłożeniu na raty zobowiązań publicznoprawnych w ramach pomocy publicznej.
Prawo restrukturyzacyjne wyróżnia cztery rodzaje postępowań:
- Postępowanie o zatwierdzenie układu:
- jest najbardziej odformalizowanym postępowaniem restrukturyzacyjnym;
- umożliwia zawarcie układu w wyniku samodzielnego zbierania głosów wierzycieli przez dłużnika bez udziału sądu;
- w celu przygotowania propozycji układowych, przeprowadzenia samodzielnego zbierania głosów i złożenia wniosku o zatwierdzenie układu dłużnik zawiera umowę o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania z osobą, która pełni funkcję nadzorcy układu;
- może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem;
- jeżeli układ zostanie przyjęty przez wierzycieli, to składa się wniosek do sądu o jego zatwierdzenie.
- Przyspieszone postępowanie układowe:
- umożliwia dłużnikowi zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie – wierzyciele nie mogą składać sprzeciwów co do spisu wierzytelności;
- to sąd wyznacza nadzorcę, a w szczególnych wypadkach może wyznaczyć zarządcę;
- nadzorca sądowy sporządza i składa sędziemu-komisarzowi: (1) plan restrukturyzacyjny uwzględniający propozycje restrukturyzacji przedstawione przez dłużnika; (2) spis wierzytelności; (3) spis wierzytelności spornych;
- postępowanie wpływa na pewne ograniczenia w zakresie obowiązywania umów – np. wypowiedzenie przez wynajmującego umowy najmu lokalu lub nieruchomości, w których jest prowadzone przedsiębiorstwo dłużnika, bez zezwolenia rady wierzycieli jest niedopuszczalne;
- bardzo istotną ochroną dla dłużnika jest fakt, że od dnia otwarcia przyspieszonego postępowania układowego do dnia jego zakończenia niedopuszczalnym jest spełnianie przez dłużnika albo zarządcę świadczeń wynikających z wierzytelności, które z mocy prawa są objęte układem, wykonywać należy bieżące zobowiązania;
- co ważne postępowanie egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej z mocy prawa układem, wszczęte przed dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego, ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem otwarcia postępowania, a wszczęcie nowych jest niedopuszczalne;
- może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.
- Postępowanie układowe:
- umożliwia dłużnikowi zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności – wierzycielom przysługuje sprzeciw co do spisu wierzytelności;
- nadzorca sądowy sporządza i składa sędziemu-komisarzowi: (1) plan restrukturyzacyjny uwzględniający propozycje restrukturyzacji przedstawione przez dłużnika; (2) spis wierzytelności;
- podobnie jak przyspieszone postępowanie układowe wpływa na pewne ograniczenia w zakresie obowiązywania umów;
- bardzo istotną ochroną dla dłużnika jest fakt, że od dnia otwarcia przyspieszonego postępowania układowego do dnia jego zakończenia niedopuszczalnym jest spełnianie przez dłużnika albo zarządcę świadczeń wynikających z wierzytelności, które z mocy prawa są objęte układem, wykonywać należy bieżące zobowiązania;
- co ważne postępowanie egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej z mocy prawa układem, wszczęte przed dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego, ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem otwarcia postępowania, a wszczęcie nowych jest niedopuszczalne;
- sporządza się dodatkowo spis inwentarza;
- może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.
- Postępowanie sanacyjne:
- umożliwia dłużnikowi przeprowadzenie działań sanacyjnych oraz zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności;
- dłużnik jest pozbawiony zarządu, a sąd wyznacza zarządcę;
- podobnie jak postępowaniach układowych wpływa na pewne ograniczenia w zakresie obowiązywania umów;
- bardzo istotną ochroną dla dłużnika jest fakt, że od dnia otwarcia przyspieszonego postępowania układowego do dnia jego zakończenia niedopuszczalnym jest spełnianie przez dłużnika albo zarządcę świadczeń wynikających z wierzytelności, które z mocy prawa są objęte układem, wykonywać należy bieżące zobowiązania;
- co ważne postępowanie egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej z mocy prawa układem, wszczęte przed dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego, ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem otwarcia postępowania, a wszczęcie nowych jest niedopuszczalne;
- dodatkowo zarządcza uzyskuje możliwość odstąpienia od umów wzajemnych,
- wpływ na stosunki pracownicze jak przy upadłości;
