Powrót do wszystkich artykułówInstytucja depozytu sądowego uregulowana jest w Kodeksie postępowania cywilnego (art. 692 – 69322)oraz w Kodeksie cywilnym (art. 467-470). Warto o niej pamiętać, ponieważ pozwala na zabezpieczenie przedmiotu świadczenia. Skuteczne złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego odnosi taki sam skutek, jak spełnienie świadczenia.
Możliwość złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego określona została w wypadkach wskazanych w art. 467 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym artykułem:
Poza przewidzianymi w innych przepisach dłużnik może złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego:
1) jeżeli wskutek okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności, nie wie, kto jest wierzycielem, albo nie zna miejsca zamieszkania lub siedziby wierzyciela;
2) jeżeli wierzyciel nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych ani przedstawiciela uprawnionego do przyjęcia świadczenia;
3) jeżeli powstał spór, kto jest wierzycielem;
4) jeżeli z powodu innych okoliczności dotyczących osoby wierzyciela świadczenie nie może być spełnione.
Nawiązując do powyższego, istnieją trzy zespoły przypadków, w których dłużnik może złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego. Pierwszy z nich to wypadki przewidziane w innych przepisach (art. 467 KC in principio). Drugi, to okoliczności wskazane w art. 467 pkt. 1,2 i 3 KC. Trzeci zespół przypadków obejmuje całą gamę sytuacji, gdy z powodu okoliczności dotyczących wierzyciela (innych niż wskazane w art. 467 pkt. 1, 2, 3), nie można spełnić świadczenia.
Sama procedura wnioskowania o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego obwarowana jest wymogami, które muszą zostać spełnione, aby sąd pozytywnie rozpatrzył tenże wniosek.
Właściwość miejscową sądu postępowania depozytowego ustala się według kryteriów określonych
w art. 692 Kodeksu postępowania cywilnego. W pierwszej kolejności właściwym jest sąd wykonania zobowiązania. Jeżeli miejsca tego nie da się ustalić, właściwy jest sąd miejsca zamieszkania wierzyciela, a gdy wierzyciel jest nieznany lub gdy nie jest znane miejsce jego zamieszkania – sąd miejsca zamieszkania dłużnika. W przypadku, kiedy zobowiązanie jest zabezpieczone wpisem
w księdze wieczystej, właściwym jest sąd miejsca położenia nieruchomości. W przypadku zbiegu właściwości kilku sądów wybór należy do wnioskodawcy (art. 43 w zw. z art. 13 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego).
Art. 693 KPC określa wymogi formalne wniosku o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego. Są one następujące:
1) określenie zobowiązania, przy wykonaniu którego składa się przedmiot,
2) przytoczenie okoliczności uzasadniających złożenie wniosku,
3) dokładne oznaczenie przedmiotu, który ma być złożony,
4) wskazanie osoby uprawnionej do odbioru oraz warunki, pod którymi wydanie ma nastąpić.
Przyjęcie do depozytu sąd potwierdza wydając stosowne pokwitowanie. O fakcie złożenia do depozytu przedmiotu świadczenia, dłużnik powinien niezwłocznie zawiadomić wierzyciela – o ile jest to możliwe.
Zgodnie z art. 67 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, składając wniosek o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego, należy uiścić opłatę sądową w wysokości 100zł.
Złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego może być dokonane dopiero po uzyskaniu zezwolenia sądu (art. 6932 § 1 KPC). Jednak w przypadku, gdy przedmiotem świadczenia są pieniądze polskie – można złożyć je w depozycie przed uzyskaniem zgody sądu, ale równocześnie należy złożyć wniosek o zezwolenie na złożenie do depozytu.
Jeżeli przedmiotem świadczenia są kosztowności, przed ich złożeniem do depozytu poddaje się je opisowi i oszacowaniu przez biegłego w obecności dłużnika lub osoby przez niego wyznaczonej. Nadto, sąd może zażądać, aby depozyt został złożony w odpowiednim opakowaniu.
Podsumowując, złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu ma na celu zwolnienie dłużnika z zobowiązania oraz ciężarów związanych z jego istnieniem. Ważne złożenie do depozytu sądowego Kodeks cywilny zrównuje w skutkach ze spełnieniem świadczenia (art. 470 KC). Jest to korzystne dla dłużnika z tego względu, że w sytuacji gdy z różnych powodów niezależnych od niego nie jest w stanie zaspokoić roszczenia uprawnionego wierzyciela, z chwilą złożenia do depozytu dłużnik zwalnia się z obowiązku zapłaty odsetek umownych lub ustawowych. Prowadzi ono do wygaśnięcia zobowiązania
z zaspokojeniem wierzyciela.
